YAÞAMI

Kaygusuz Abdal'ýn asýl adý Alâeddin Gaybî'dir. Padiþah II. Murat (1421-1451) döneminde ve 1341-1444 yýllarý arasýnda yaþadýðý, babasýnýn Hüsameddin Mahmud olduðu söyleniyor. Doðduðu, öldüðü yer ve yýl kesin olarak bilinmiyor. Menkýbeye göre yaþamý þöyle: Gaybî, Alaiye (Alanya) Beyi'nin oðlu imiþ. Ýyi bir öðrenim görmüþ. Bir gün yaraladýðý bir geyiði kovalarken Abdal Musa'nýn Elmalý'daki dergahýna varmýþ. Derviþlerden geyiði sormuþ. Abdal Musa, koltuðunun altýna saplanan oku göstererek, ``Oðul attýðýn ok bu mudur?'' diye sormuþ. Þaþýrýp üzülen Gaybî, onun ayaklarýna kapanmýþ, tekkesine kul olup Kaygusuz adýný almýþ. Kýrk yýl orada hizmet etmiþ. Bektaþiliðin ulularý arasýna girmiþ. 1424-1430 yýllarýnda Rumeli'yi dolaþmýþ. Edirne, Yanbolu, Filibe ve Manastýr'da bulunmuþ. Daha sonra Hacca gitmiþ. Mýsýr'a gönderilerek kurduðu tekkeye þeyh olmuþ. Ünü Ýslam dünyasýna yayýlmýþ. Ölünce, Mukattam daðýnda bir maðaraya gömülmüþ...

Abdal Musa gibi halifesi Kaygusuz Abdal da Bektaþi edebiyatýnýn kurucularýndan sayýlýr. Yunus Emre'nin açtýðý yolda yürümüþtür. Hem aruz, hem de heceyle yazmýþtýr. Tasavvuf felsefesine yaslanan þiirlerinde ince bir alay görülür. Yobazlýkla hem sofuluðu nükteli bir anlatýmla taþlar. Tekerlemelerle beslenen temiz bir dili ve kývrak, tatlý, özgün bir deyiþi vardýr. Birkaç þiirinde Serâyi, Miskin Serâyi, Kul Kaygusuz ya da Miskin Kaygusuz mahlasýný kullanmýþtýr.

YAPITI

Divân, Sarây-nâme, Minber-nâme, Dil-güþâ, Gevher-nâme, Budala-nâme, Mesnevi, Muglâta-nâme, Esrâr-ý Hurûf, Vücûd-nâme

KAYNAKÇA

Sadettin Nüzhet, Bektaþi Þiirleri (1930)
Muhtar Yayladaðlý, Kaygusuz Abdal, Hayatý ve Nefesleri (1939)
Vehbi Lütfi Salcý, Türk Folklor Araþtýrmalarý Dergisi (Aðustos-Aralýk 1949, Þubat 1950)
Vasfi Mahir Kocatürk, Tekke Þiiri Antolojisi (1968)
Abdülbaki Gölpýnarlý, Türk Tasavvuf Þiiri Antolojisi (1972)
Cahit Öztelli, Bektaþi Gülleri (1973)
Abdurrahman Güzel, Kaygusuz Abdal (1981)
Atilla Özkýrýmlý, Alevilik-Bektaþilik Edebiyatý (1985)

Kaynak: Türk Halk Þiiri, haz. Asým Bezirci, Say Yayýnlarý, 1993.